ฤาขาจะกลายเป็นปีก? ว่าด้วยเรื่องขนคลุมตีนของนกพิราบ

       หลายคนคงเคยให้อาหารนกพิราบ ไม่ว่าจะโดยตั้งใจหรือว่าบังเอิญ เคยสังเกตเหมือนอย่างที่ผมเห็นเจ้าตัวนี้ ไหมครับว่าบางครั้งจะมีบางตัวในฝูงนั้นที่มีขนคลุมขาบางตัวก็ยาวลงมาถึงตีน?  แต่ถ้าเป็นผู้ที่คลุกคลีอยู่ในแวดวงนกพิราบแฟนซีที่มีมากกว่า 360 สายพันธุ์รวมถึงไก่สวยงามอีก 146 สายพันธุ์ด้วยแล้ว ย่อมคุ้นเคยดีกับเรื่องนี้อย่่างไม่ต้องสงสัย

 

           อันที่จริงขนคลุมตีน (Foot feather) อาจไม่ใช่เรื่องแปลกในหมู่สัตว์ปีก เพราะว่าพบได้ในกลุ่มนกนักล่า เช่น นกอินทรีในสกุล Aquila หรือว่าเหยี่ยวบางชนิดในสกุล Buteo นกทามิแกน (Ptarmigan) ที่เป็นไก่ป่าชนิดหนึ่ง รวมไปถึงเจ้า “เฮดวิก”นกเค้าแมวหิมะสัตว์เลี้ยงคู่ใจพ่อมดน้อยแฮรี่ พอตเตอร์อีกด้วย แต่มันกลายเป็นเรื่องแปลกในนกพิราบแฟนซีรวมถึงไก่สวยงาม ที่ว่าแปลกนี้ก็ เป็นเพราะว่ามีทั้งตัวที่มีเกล็ดคลุมตีนและขนคลุมตีนในชนิดเดียวกัน แล้วอะไรละที่ทำให้เป็นเช่นนั้น?

           ทีมนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยยูทาห์ ประเทศสหรัฐอเมริกา นำโดย Dr. Mike Shapiro ได้ค้นพบว่าลักษณะของการมีหรือไม่มีขนคลุมตีนในนกพิราบแฟนซีนั้นเกี่ยวข้องกับยีน 2 ตัว คือ Tbx5 ที่ควบคุมพัฒนาการของรยางค์หน้า และ Pitx1 ที่ควบคุมพัฒนาการของรยางค์หลัง ในสัตว์มีกระดูกสันหลังทุกชนิด นั่นคือ ถ้ายีน Tbx5 นี้ ไปแสดงออกที่ขา ไม่เพียงแต่จะทำให้นกพิราบนั้น มีขนคลุมตีนเหมือนอย่างที่ปีกเท่านั้น แต่ยังพลอยทำให้กระดูกน่อง (Fibula) ที่ขานั้นมีขนาดใหญ่ขึ้นเหมือนอย่างกระดูกปีกตามไปด้วย

           ความรู้จากงานวิจัยในนี้ อาจช่วยไขปริศนาได้ว่าทำไมไดโนเสาร์เทอโรพอดกินเนื้อบางชนิด เช่น แรพเตอร์ และที-เร๊กซ์ จึงมีขนคลุมตีนก่อนหน้าจะวิวัฒนาการไปเป็นนก รวมไปจนถึงเรื่องของความผิดปกติที่มีมาแต่กำเนิดในคน เช่น เท้าปุก (Clubfoot) และกลุ่มอาการไลน์เบนเบิร์ก (Liebenberg syndrome) ทีีทำให้เกิดอาการเท้าผิดรูปไปคล้ายมือ หรือกลุ่มอาการโฮลต์-ออรัม (Holt-Oram syndrome) ที่ทำให้เกิดอาการแขนผิดรูปไปคล้ายขาอีกด้วย

 

ผู้เรียบเรียง : นายชลวิทย์ ทองเจริญชัยกิจ

ที่มาของภาพ

[รูปที่ 1] นายชลวิทย์ ทองเจริญชัยกิจ

[รูปที่ 2] https://d1bbnjcim4wtri.cloudfront.net/wpcontent/uploads/2016/03/16124427/PigeonFeet.jpg

 ที่มาของแหล่งข้อมูล

Lee Siegel. Pigeon Foot Feather Genes Identified: Study Hints How Scaly-Dinosaur Legs Could Get Birdlike Feathers [Online]. 2016, แหล่งที่มา: https://medium.com/usfws/rough-legged-hawks-and-feathered-feet-45e84c27538d [25 มีนาคม 2563]

Martina Nicolls. Why do some pigeons have feathered feet? [Online]. 2017, แหล่งที่มา: https://similarbutdifferentanimals.com/2017/08/13/why-do-some-pigeons-have-feathered-feet/ [25 มีนาคม 2563]

U.S. Fish and Wildlife Service. Rough-Legged Hawks and Feathered Feet [Onine]. 2018, แหล่งที่มา: https://medium.com/usfws/rough-legged-hawks-and-feathered-feet-45e84c27538d [25 มีนาคม 2563]

ค้นคว้าเพิ่มเติม:
Domyan, Eric T., et al. "Molecular shifts in limb identity underlie development of feathered feet in two domestic avian species." elife 5 (2016): e12115.