องศาบริกซ์ (Degree Brix) คือหน่วยวัดปริมาณรวมของของแข็งที่ละลายอยู่ในสารละลาย นิยมใช้อย่างมากในอุตสาหกรรมอาหาร เช่น การผลิตน้ำผลไม้ น้ำอัดลม ไวน์ เป็นต้น ถูกคิดค้นในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 1800 โดยนักคณิตศาสตร์และวิศวกรชาวเยอรมนีที่ชื่อว่า อดอล์ฟ เฟอร์ดินานด์ เวนสเลาส์ บริกซ์ (Adolf Ferdinand Wenceslaus Brix)
เรามักพบการแสดงผลองศาบริกซ์ในรูปของ % Brix หรือ °Bx โดย 1% Brix หมายถึง ในตัวของเหลวที่นำมาวัด 100 กรัมมีปริมาณของแข็งละลายอยู่ 1 กรัม ทั้งนี้คนทั่วไปมักเข้าใจผิดว่าองศาบริกซ์เป็นหน่วยวัดความหวาน แต่แท้จริงแล้วของแข็งที่ละลายอยู่ในสารละลายต่าง ๆ โดยเฉพาะในผลิตภัณฑ์อาหารที่มักมีทั้งน้ำตาล วิตามิน โปรตีน และเกลือแร่ต่าง ๆ ละลายผสมกันอยู่
ทั้งนี้มีการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ที่แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์แบบแปรผันตรง (Direct Variation) ระหว่างองศาบริกซ์ และคุณภาพของผัก ผลไม้ ทำให้องศาบริกซ์มักถูกนำไปอ้างอิงในการตรวจสอบคุณภาพของสินค้าเกษตรในกลุ่มนี้ เช่น องุ่นที่ปลูกในดินที่เสื่อมโทรม จะมีรสเปรี้ยว มักวัดปริมาณรวมของของแข็งที่ละลายอยู่ได้น้อยกว่า หรือเท่ากับ 8% Brix ส่วนองุ่นที่ปลูกในพื้นที่ดินอุดมสมบูรณ์ มักมีรสหวาน จะวัดปริมาณรวมของของแข็งที่ละลายอยู่ได้มากกว่า หรือเท่ากับ 24% Brix
เรียบเรียงโดย: ปวิตา ลิขิตเดชาโรจน์ นักวิชาการ กองวิชาการวิทยาศาสตร์ สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อพวช.
ที่มาข้อมูล
About °Bx and The Science of Sweetness. [ออนไลน์], แหล่งที่มา: https://www.brix-certified.com/about [28 มิถุนายน 2566]
Sensors and Instruments for Brix Measurement: A Review. [ออนไลน์]. 2022, แหล่งที่มา: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8951823/ [28 มิถุนายน 2566]
brix / บริกซ์. [ออนไลน์], แหล่งที่มา: https://www.foodnetworksolution.com/wiki/word/0215/brix-%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%8C [28 มิถุนายน 2566]
รู้จัก Brix คือหน่วยการวัดปริมาณน้ำตาล ความหวานในของเหลว. [ออนไลน์]. 2021, แหล่งที่มา: https://www.neonics.co.th/sweetness/what-is-brix.html [28 มิถุนายน 2566]