มหัศจรรย์ร่างกาย ตอน ดื่มนมวัวแล้วทำไมท้องเสีย

ภาพจาก : http://assets.inhabitat.com/wp-content/blogs.dir/1/files/2015/07/Clover-plastic-milk-recall.jpg

   นม อาหารที่ทราบกันดีว่า มีคุณค่าทางอาหารสูงทั้ง โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต วิตามินและเกลือแร่ต่างๆ นมจึงถือว่าเป็นอาหารหลักของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และนั่นรวมถึงมนุษย์ด้วยเช่นกันนมวัว เป็น นมที่มีโปรตีนที่มีความจำเป็นต่อร่างกายครบถ้วน จึงถูกนำมาใช้ในการเลี้ยงดูทารกและเป็นที่นิยมในการบริโภคมากที่สุด แต่บางคนก็ไม่สามารถดื่มนมวัวได้เช่นกัน บางคนเกิดอาการแพ้ คือ มีผื่นคัน หรือบางคนเกิดอาการท้องเสีย บางคนไม่สามารถดื่มนมวัวได้ตั้งแต่เกิด แต่บางคนไม่สามารถดื่มได้ตอนอายุมากแล้ว ทำให้เกิดความสงสัยว่า จริง ๆ แล้วเกิดอะไรขึ้นกับร่างกายของเรา

   สารอาหารหลักที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียคือ แลคโตส ซึ่งเป็นน้ำตาลชนิดหนึ่งที่อยู่ในนมวัว น้ำตาลชนิดนี้เป็นน้ำตาลที่มีขนาดใหญ่ (โมเลกุลคู่) ร่างกายไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ ต้องผ่านกระบวนการย่อยอาหารมีเอนไซม์ที่จำเพาะกับการย่อยน้ำตาลชนิดนี้ มีชื่อว่า เอนไซม์แลคเตส ผลิตขึ้นบริเวณผนังลำไส้เล็ก ซึ่งจะช่วยย่อย น้ำตาลแลคโตสให้กลายเป็น น้ำตาลกลูโคสและกาแลกโตส (โมเลกุลเดี่ยว) ร่างกายก็จะนำไปใช้ได้ คนที่ท้องเสียหลังดื่มนมจึงเกิดจาก น้ำตาลแลคโตสไม่ย่อย ทำให้เกิดการหมักในร่างกาย เกิดแก๊สต่างๆ เช่น ก๊าซไฮโดรเจน คาร์บอนไดออกไซด์ และมีเทน อาการต่าง ๆ ก็จะตามมา ทั้งปวดท้อง ท้องเสีย แล้วเพราะเหตุใดจึงร่างกายจึงไม่สามารถย่อยน้ำตาลแลคโตสได้? คำตอบคือ ร่างกายขาดเอนไซม์แลคเตส นั่นเอง

สาเหตุที่ร่างกายขาดเอนไซม์แลคเตส คือ 
• ตั้งแต่เกิด พบค่อนข้างน้อย เกิดจากมีความผิดปกติที่ยีน 
• เกิดจากการติดเชื้อ หรือการอักเสบเรื้อรังของลำไส้เล็ก สาเหตุนี้จะเป็นชั่วคราวเท่านั้น
• เกิดจากการลดลงของเอนไซม์ หลังจากการหย่านมในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม การขาดเอนไซม์ในลักษณะนี้พบได้ประมาณ 15% ในชนผิวขาว 
   ประมาณ 40% ในผู้ใหญ่ชาวเอเชีย และประมาณ 85% ในคนผิวดำในสหรัฐอเมริกา

   ดังนั้น สาเหตุส่วนใหญ่ของการท้องเสียหลังจากดื่มนมในผู้ใหญ่ จึงเกิดจากการไม่ได้ดื่มนมเป็นเวลานาน นี่คือ ความมหัศจรรย์ของร่างกาย ก็คือ ถ้าอะไรไม่ได้ใช้ก็จะหายไป เมื่อเอนไซม์ไม่ได้ใช้ก็จะหายไปเช่นกัน ดังนั้น วิธีการที่ง่ายที่สุดที่จะทำให้ร่างกายมีเอนไซม์นี้อยู่ตลอดก็คือ การดื่มนมเป็นประจำ นั่นเองแต่ถึงอย่างไรก็ตาม เมื่ออายุมากขึ้น ปริมาณเอนไซม์ก็ยังลดปริมาณลงอยู่ดี นั่นเป็นสาเหตุจากพันธุกรรม แต่การดื่มนมเป็นประจำก็จะทำให้ชะลอการเกิดภาวะขาดเอนไซม์แลคเตสได้ สำหรับคนที่เกิดภาวะขาดเอนไซม์ขึ้นแล้ว แต่ยังต้องการสารอาหารจากนมก็ยังสามารถทำได้ เช่น

• ดื่มนมครั้งละน้อยๆและให้สังเกตอาการของตนเองที่สามารถรับประทานได้โดยไม่เกิดอาการท้องเสีย และดื่มไม่เกินปริมาณดังกล่าวก็จะหลีกเลี่ยงอาการท้องเสียได้
• รับประทานโยเกิร์ตแทนนม โยเกิร์ตเป็นผลิตภัณฑ์ที่ทำจากนม เกิดจากการใช้แบคทีเรียที่สามารถสร้างเอนไซม์แลคเตสได้ เพื่อช่วยย่อยน้ำตาลแลคโตส จึงสามารถได้รับสารอาหารในนมจากการรับประทานโยเกิร์ตแทนได้

สุดท้าย ถึงแม้นมจะมีประโยชน์มากมายแต่การดื่มนมมากเกินไปก็อาจจะส่งผลเสียได้เช่นกัน การรับประทานอาหารให้หลากหลาย ตามหลักโภชนาการ ร่างกายก็จะมีสุขภาพที่ดีไม่เจ็บป่วย ดังคำกล่าวที่ว่า การไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ

แหล่งที่มาข้อมูล : http://haamor.com/th/ภาวะขาดเอนไซม์แลคเตส/

เรียบเรียงโดย : เกศวดี อัชชะวิสิทธิ์