จิ้งจกหางแบน...ผู้อาศัยไม่ได้ถูกเชิญ
สำหรับ Nat. ชัย แล้ว การได้เฝ้าสังเกตสิ่งรอบ ๆ ตัว เป็นการศึกษาธรรมชาติที่ดีที่สุดทางหนึ่ง บ่อยครั้งที่เรามองแต่สิ่งที่อยู่ห่างไกลจากตัวเรา และมองข้ามสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวเรามาก ๆ ไป อย่างเช่น จิ้งจก สัตว์ที่อยู่ภายใต้ชายคาเดียวกับเรา จะมีสักกี่คนที่สนใจพวกมันอย่างจริงจังเลย รู้ว่ามันมันกินอะไร และในแต่ละวันมันทำอะไรบ้าง มันต้องการพื้นที่ความเป็นส่วนตัวหรือเปล่า เราไปทำความรู้จักผู้อาศัยบ้านเดียวกับเรากันดีกว่าครับ
จิ้งจกหางแบน...ผู้อาศัยไม่ได้ถูกเชิญ
จิ้งจกที่อาศัยร่วมกับคนเราตามบ้าน มีอย่างน้อย 3 ชนิด ได้แก่ จิ้งจกหางแบน หางหนาม และจิ้งจกหางเรียบ เราสังเกตและแยกชนิดจาก ลวดลาย รูปร่างของหาง ชนิดที่พบง่ายที่สุดชนิดหนึ่งคือจิ้งจกหางแบนเป็นจิ้งจกขนาดกลางความยาวตัวโตเต็มวัย 5.5-7 เซนติเมตร ความยาวหาง 5-6 เซนติเมตร ลำตัวค่อนข้างแบนสีน้ำตาลเทา หัวแผ่กว้าง ปลายปากสอบลง เก็ดบนหัวใหญ่กว่าเกล็ดบนลำตัว มีแผ่นหนังแบน ๆ ยื่นออกทางด้านข้างลำตัวระหว่างขาหน้ากับขาหลัง นิ้วค่อนข้างสั้นแต่แผ่กว้างและมีพังผืดยึดระหว่างนิ้ว มีเล็บทั้ง 5 นิ้ว หางแผ่แบนและพองโตออกตอนโคนขอบหางแผ่ออกและมักขาดเป็นริ้ว ๆ สีลำตัวแปรผันมาก เปลี่ยนสีได้ตามสภาพแวดล้อม พบตั้งแต่สีออกเทาจางๆ ลวดลายบนตัวไม่ชัดเจน จนถึงตัวสีออกคล้ำมีลายแต้มตรงแนวกึ่งกลางหลังสีเข้ม 3-4 จุด ขามีลายสีคล้ำพาดขวางโดยตลอด
จิ้งจกหางแบนหากินในเวลากลางคืน กินแมลงเล็ก ๆ เป็นอาหารโดยมันจะเลือกกินแมลงที่ตัวเล็กกว่าปากของมัน ถ้าแมลงที่มันงับได้มีขนาดใหญ่ มันจะฟาดแมลงกับผนังให้แมลงตายเสียก่อนที่มันจะกลืนแมลงเข้าไปทั้งตัว และมีข้อมูลว่าจิ้งจกตัวโตเต็มวัยกินลูกจิ้งจกเป็นอาหารด้วย สัตว์ผู้ล่าที่กินจิ้งจกเป็นอาหาร งูปล้องฉนวน งูเขียวพระอินทร์ นกเค้าโมง นกเค้าจุด นกเค้าแคระ
การสืบพันธุ์ จิ้งจกหางแบนสามารถจับคู่ผสมพันธุ์ได้ทั้งปี ปกติจิ้งจกตัวผู้จะมีอาณาเขตป้องกันของตัวเองคล้ายๆ กับสัตว์ขนาดใหญ่ ที่คอยป้องกันไม่ให้จิ้งจกตัวอื่นเข้ามาเมื่อตัวเมียที่พร้อมผสมพันธุ์จะคลานเข้าไปหาตัวผู้ที่แข็งแรง และครอบครองพื้นที่ที่มีอาหารอุดมสมบูรณ์คือบริเวณใกล้หลอดไฟ และมีซอกหลืบให้ซ่อนตัว เวลาผสมพันธุ์ตัวผู้จะกัดบริเวณคอตัวเมีย และใช้เวลาในการผสมพันธุ์ประมาณ 5-10 นาที ระยะเวลาในการตั้งท้องไม่มีข้อมูล วางไข่ครั้งละ 2 ฟอง ไข่รูปรี เปลือกไข่แข็ง มักวางไว้ตามซอกหลืบ จิ้งจกไม่มีพฤติกรรมฟักไข่ เมื่อวางไข่เสร็จ
แม่จิ้งจกใช้ชีวิตปกติปล่อยให้ไข่ฟักและลูกจิ้งจกเมื่อออกจากไข่ต้องหาที่ซ่อนตัว หาอาหารด้วยตัวเองเอาตัวรอดโดยใช้สัญชาตญาณ เราไม่มีความรู้เกี่ยวกับพวกมันเลย พวกมันดำรงเผ่าพันธุ์มาหลายล้านปีโดยที่พ่อแม่ ไม่เคยสอน ไม่เคยแนะนำให้ใช้ชีวิต ไม่เคยสอนการกินอาหาร การหาอาหาร แต่พวกมันยังดำรงค์เผ่าพันธุ์มาจนถึงปัจจุบัน
สัตว์ป่า บางครั้งก็อยู่ใกล้ชิดกับคน จนเราไม่คิดว่ามันเป็นสัตว์ป่า ไม่ว่าจะเป็น จิ้งจก ตุ๊กแก กิ้งก่า จิ้งเหลน อึ่งอ่าง คางคก ซึ่งเดิมเคยอยู่ในป่า แต่เป็นสัตว์ที่ปรับตัวเก่ง ทำให้เราพบเห็นมันได้ง่าย ทั้งที่บ้านและสวนสาธารณะ ในการศึกษาธรรมชาติ เราควรเริ่มจาก สิ่งมีชีวิตใกล้ตัวเหล่านี้ เพียงเราเฝ้าสังเกตและให้ความสนใจสักหน่อย เราก็จะได้เห็นพฤติกรรมน่าสนใจของพวกมัน
.
.
ชื่อไทย : จิ้งจกหางแบน
Common Name: Common Frilly Gecko
Scientific Name: Hemidactylus platyurus (Schneider, 1792)
เรื่องและภาพ: ชาติชาย เชื้อชาติ