ไซบอร์ก (Cyborg) เป็นระบบที่ทำงานร่วมกันระหว่างสิ่งมีชีวิตกับกลไกอิเล็กทรอนิกส์ ได้รับการบัญญัติขึ้นเป็นครั้งแรกในบทความเรื่อง Cyborgs and Space เขียนโดย Manfred E. Clynes และ Nathan S. Kline ค.ศ.1960 ไซบอร์กสามารถเป็นสิ่งมีชีวิตชนิดไหนก็ได้ ตั้งแต่ แมลง นก สุนัข และอื่น ๆ แต่ส่วนใหญ่มักจะเกี่ยวข้องกับมนุษย์ ซึ่งสามารถพบเจอทั่วไปได้ในชีวิตประจำวันรอบ ๆ ตัว
การศึกษาและพัฒนาไซบอร์ก มักให้ความสนใจไปที่เครื่องจักร ซึ่งถูกสร้างหรือต่อเติมเข้าไปในร่างกายของมนุษย์เพื่อช่วยประคับประคอง และรักษาสุขภาพของมนุษย์ให้สามารถดำรงอยู่ได้ ตัวอย่างเช่น เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจชนิดถาวร (Pacemaker implantation) ที่ฝังอยู่ใต้ผิวหนังในผู้ที่มีอาการหัวใจเต้นผิดปกติ ช่วยให้การสร้างกระแสไฟฟ้าจากเซลล์ของหัวใจอยู่ในระดับที่ปกติ หรือแขนกลที่เชื่อมต่อปลายประสาทบริเวณแขนพิการ ทำให้สามารถตอบสนองต่อเส้นประสาทและสามารถขยับได้เหมือนแขนจริง ในแวดวงวิทยาศาสตร์สุขภาพ ยังมีอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่ใส่เข้าไปในร่างกายเพื่อช่วยซ่อมแซม แก้ไขอวัยวะที่เสียไปให้กับร่างกายอีกด้วย
นอกจากเทคโนโลยีทางด้านการแพทย์แล้ว ยังมีเทคโนโลยีเกี่ยวกับไซบอร์กที่เพิ่มศักยภาพทางด้านอื่นๆอีก ตัวอย่างเช่น Exoskeleton เป็นอุปกรณ์สวมใส่สำหรับเป็นแขนขา เปรียบเสมือนโครงกระดูกให้กับคนปกติ ทำให้มีพลังมากขึ้น ลดความเหนื่อยล้าจากการใช้แรง มักใช้กับงานที่ต้องออกแรงเยอะๆ ปัจจุบันมีการประยุกต์ใช้ในหลายๆด้านทั้งทางทหารหรือทางอุตสาหกรรม บริษัทนิวรัลลิงก์ (Neuralink) ของอีลอน มัสก์ ก็ได้มีการพัฒนาชิปขนาดเล็กที่ฝังอยู่ภายในสมองโดยทำหน้าที่เสมือนเซลล์ประสาทอีกตัวหนึ่ง สามารถกระตุ้นให้เซลล์ประสาททำงานตามคำสั่ง ทำให้ผู้ใช้ควบคุมอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์รอบตัวด้วยใจนึก โดยที่ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องสัมผัสอุปกรณ์เหล่านั้น อย่างไรก็ตามการใช้เทคโนโลยีที่ประสานกับมนุษย์อาจจะช่วยให้ชีวิตมนุษย์ดีขึ้น แต่การที่จะประยุกต์เทคโนโลยีเหล่านี้ให้มาเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวัน ยังเป็นเรื่องที่ยาก เพราะยังมีปัจจัยต่าง ๆ ที่ยังไม่ครอบคลุมในการใช้ ทั้งด้านความปลอดภัย และด้านจรรยาบรรณต่อสิ่งมีชีวิต
เรียบเรียงโดย: เกียรติศักดิ์ ศิริมั่น อาสาสมัคร กองวิชาการวิทยาศาสตร์ สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อพวช.
อ้างอิงข้อมูล
มานุษยวิทยาไซบอร์ก (Cyborg Anthropology). 2564, [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.sac.or.th/portal/th/article/detail/265 [30 พฤศจิกายน 2565]
"อัปเกรดสมอง" วิวัฒนาการขั้นสุดยอดของมวลมนุษย์ ด้วยชิป Neuralink. 2565, [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.tnnthailand.com/news/tech/111114/ [18 พฤศจิกายน 2565]
Bionics เทคโนโลยีเปลี่ยนโลก. 2020, [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.print3dd.com/bionics/ [18 พฤศจิกายน 2565]
คำแนะนำการปฏิบัติตัวสำหรับผู้ป่วยใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจชนิดถาวร [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.nakornthon.com/article/detail/%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B9%81%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%B3%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%B3%E0%B8%AB%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%A7%E0%B8%A2%E0%B9%83%E0%B8%AA%E0%B9%88%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%B8%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B9%84%E0%B8%9F%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B9%83%E0%B8%88%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A3 [18 พฤศจิกายน 2565]
Futuristic bionic arm helps amputees feel the sensation of touch and movement. 2021, [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://www.cnet.com/science/futuristic-bionic-arm-helps-amputees-feel-the-sensations-of-touch-and-movement/ [18 พฤศจิกายน 2565]
หมายถึง กระบวนการการสืบพันธ์ุของสิ่งมีชีวิตแบบไม่อาศัยเพศแบบหนึ่ง โดยตัวอ่อนจะเกิดและพัฒนาจากไข่ที่ไม่มีการผสมกับอสุจิ พบได้ในพืชและสัตว์บางชนิด สำหรับสัตว์ เช่น เพลี้ยอ่อน ผึ้ง ปลาหางนกยุง ปลาฉลามหัวค้อน และแม้กระทั่งสัตว์เลื้อยคลานอย่างมังกรโคโมโด
ย่อมาจาก Persistent Organic Pollutants คือ สารมลพิษที่ตกค้างยาวนาน หรือเรียกง่าย ๆ ว่าสารพ็อพ
สภาวะอากาศที่มีสารพิษ เช่น ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ (Carbon Monoxide) ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (Sulfur Dioxide) ก๊าซออกไซด์ของไนโตรเจน (Oxide of Nitrogen) ก๊าซโอโซน (Ozone) สารประกอบไฮโดรคาร์บอน (Hydrogen compound) สารตะกั่ว (Lead) ฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน (PM10) และฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 2.5 ไมครอน (PM2.5) เมื่อปริมาณสารพิษอยู่ในระดับสูงและมีระยะเวลานานพอ ย่อมก่ออันตรายแก่สิ่งมีชีวิต มนุษย์ สัตว์ พืช หรือทรัพย์สิน
ภาวะผิดปกติทางจิตใจจากเหตุการณ์รุนแรงโดยผู้ป่วยอาจจะประสบเหตุการณ์ร้ายแรงจนเกิดผลกระทบต่อจิตใจรุนแรง ส่งผลให้สารสื่อประสาทในสมองทำงานผิดปกติ ทั้งประสบเหตุด้วยตนเอง เป็นผู้อยู่ในเหตุการณ์ หรือคนใกล้ชิดประสบเหตุนั้นๆ
ในทางวัสดุศาสตร์ ความแข็ง เป็นสมบัติภายในวัสดุ (intensive property) ที่แสดงความสามารถต้านทานหรือทนต่อการเสียรูปแบบถาวร
เป็นกระแสลมที่มีความเร็วสูง ราว 200-400 กม./ชม. มักเกิดที่ระดับความสูงราว 7-16 กม. เหนือพื้นโลก กระแสลมกรด
เทคโนโลยีไอทีเพื่อสิ่งแวดล้อม เป็นแนวคิดในการบริหารจัดการและเลือกใช้เทคโนโลยีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
ดที่มีค่าความร้อนมากผิดปกติที่เกิดขึ้นผิวโลก ซึ่งเราสามารถตรวจวัดได้โดยใช้อุปกรณ์ตรวจวัดค่าความร้อน (Thermal sensor) ที่ติดตั้งอยู่บนดาวเทียมสำรวจโลก (Earth Observation Satellite)
ชุดโปรแกรมที่สามารถซ่อนตัวอยู่ในคอมพิวเตอร์หรือนำมาใช้เพื่อซ่อนมัลแวร์* (Malware)
