เมื่อเข้าสู่ช่วงฤดูฝน โรคที่เกิดจากยุงเป็นพาหะ จะมีแนวโน้มการแพร่ระบาดได้ง่ายและรวดเร็ว เพราะหลายพื้นที่มีน้ำท่วมขังอันเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายซึ่งเป็นพาหะนำโรคไข้เลือดออก ที่อาจคร่าชีวิตมนุษย์ได้ทุกเพศทุกวัย
โรคไข้เลือดออก (Dengue hemorrhagic fever) เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเดงกี (Dengue virus) ซึ่งมี 4 สายพันธุ์ คือ DEN-1, DEN-2, DEN-3 และ DEN-4 โดยมียุงลาย (Aedes aegypti) เป็นพาหะนำโรค โดยเมื่อยุงลายดูดเลือดผู้ป่วยที่มีเชื้อไวรัสเดงกี เชื้อจะเข้าไปฝังตัวภายในกระเพาะและต่อมน้ำลายของยุง โดยมีระยะฟักตัวประมาณ 8-12 วัน เมื่อยุงที่มีเชื้อไวรัสไปกัดคนอื่นต่อ เชื้อไวรัสก็จะเข้าสู่กระแสเลือดของผู้ที่โดนกัด ทำให้เกิดการแพร่ระบาดของโรคไข้เลือดออก
อาการของโรคไข้เลือดออกเบื้องต้นคล้ายไข้หวัด คือ มีไข้สูง ตัวร้อน ปวดหัว ปวดเมื่อย อ่อนเพลีย แต่ผู้ป่วยไข้เลือดออกจะแสดงอาการรุนแรงกว่า คือ มีไข้สูงมาก ปวดหัวมาก ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อทั่วตัว บางรายอาจคลื่นไส้อาเจียน และพบผื่นแดงหรือจ้ำเลือดใต้ผิวหนังทั่วตัว อาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ เช่น มีเลือดออกตามเนื้อเยื่อในร่างกาย ปัจจุบันยังไม่มียาต้านเชื้อไวรัสที่จำเพาะสำหรับโรคไข้เลือดออก ดังนั้น การรักษาจึงเป็นการรักษาตามอาการ เพื่อประคับประคองให้ผู้ป่วยกลับสู่ภาวะปกติ ซึ่งในบุคคลอาการไม่รุนแรง โรคไข้เลือดออกอาจหายได้เองภายใน 2-7 วัน สำหรับผู้ป่วย ควรดื่มน้ำผลไม้หรือเกลือแร่เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่นเพื่อลดไข้เป็นระยะ รับประทานอาหารอ่อน และหากมีไข้ให้รับประทานยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอล (Paracetamol) ในปริมาณที่แพทย์สั่ง ห้ามรับประทานยาแอสไพริน (Aspirin) หรือยาต้านการอักเสบชนิดที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เด็ดขาด เพราะอาจทำให้เลือดออกง่ายและมากขึ้น เป็นอันตรายถึงชีวิตได้
ถึงแม้ปัจจุบันมีวัคซีนป้องกันไข้เลือดออก แต่การฉีดวัคซีนเป็นเพียงวิธีลดความเสี่ยงในการเกิดโรค แต่ไม่อาจป้องกันการติดเชื้อไวรัสเดงกีแต่ละสายพันธุ์ได้ 100 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้น การป้องกันโรคไข้เลือดออกที่ดีที่สุดคือ การหลีกเลี่ยงไม่ให้ถูกยุงกัด และกำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายที่เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรค
ภาพจาก : https://www.shutterstock.com/th/image-photo/zica-virus-aedes-aegypti-mosquito-on-369189926?src=wkQDCH_4C--jiQNpCY4D5g-1-0&studio=1 (Stock ID : 369189926)
ที่มา : https://www.bumrungrad.com/th/conditions/dengue-hemorrhagic-fever
คำค้น : โรคไข้เลือด, ยุงลาย, ไวรัสเดงกี
ผู้เขียน : นายชนินทร์ สาริกภูติ
บรรณาธิการ (วิชาการ) : นางสาวอุมาภรณ์ เครือคำวัง
บรรณาธิการ (ภาษา) : นายอานุภาพ สกุลงาม
ผู้อนุมัติเผยแพร่ : นางสาวอุมาภรณ์ เครือคำวัง