มดแดง กำลังช่วยกันสร้างรังจากใบไม้
ภาพโดย : เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์
มิใช่เพียงมนุษย์และสัตว์ขนาดใหญ่เท่านั้นที่อยู่ร่วมกันเป็น “สัตว์สังคม” (Social animal) แต่สัตว์ขนาดเล็กอย่างแมลงก็มีรูปแบบการดำรงชีวิตเป็นแบบ “แมลงสังคม” (Social Insects) เช่นกัน แล้วรู้หรือไม่ว่าแมลงสังคม คืออะไร
ผึ้ง ต่อ แตน มด และปลวก เมื่อกล่าวถึงแมลงเหล่านี้ หลาย ๆ คนจะนึกถึงคำสำคัญขึ้นมาคล้าย ๆ กัน ก็คือ “แมลงสังคม” เราสามารถให้คำนิยามของ “แมลงสังคม” ได้ว่า คือ แมลงชนิดเดียวกันที่มีการอาศัยอยู่ในรังเดียวกัน มีการแบ่งหน้าที่กันทำงาน มีความคาบเกี่ยวกันของอายุสมาชิกภายในรัง และมีการเลี้ยงดูตัวอ่อนโดยวรรณะกรรมกร ซึ่งถ้าจะให้ระบุแบบเฉพาะเจาะจงลงไปอีก เราจะเรียกแมลงเหล่านี้ว่า “แมลงสังคมแท้จริง (Eusocial insects)”
รังแตนกระดาษ
ภาพโดย : เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์
แมลงสังคมแท้จริง เพศเมียทำหน้าที่เลี้ยงดูตัวอ่อน มีสมาชิกต่างรุ่นอยู่ร่วมกันภายในรัง และมีการกำหนดวรรณะต่าง ๆ เพื่อแบ่งหน้าที่การทำงาน โดย “ราชินีหรือนางพญา” ซึ่งโดยปกติมีเพียงตัวเดียวภายในรัง ทำหน้าที่ควบคุมประชากรทั้งหมด โดยเราสามารถแบ่งแมลงสังคมเหล่านี้ออกเป็น 2 กลุ่ม ตามรูปแบบการทำรัง ดังนี้
นอกจากนี้ ยังมีแมลงสังคมอื่น ๆ ที่มีรูปแบบการวิวัฒนาการของการเป็นแมลงสังคมมาก่อนที่จะกลายเป็นแมลงสังคมแท้จริง ซึ่งประโยชน์สำคัญของการเป็นแมลงสังคมก็เพื่อการป้องกันภัยและการสืบพันธุ์ โดยรูปแบบของแมลงสังคมที่หลากหลายนี้จะขอนำเสนอในโอกาสต่อไป
แหล่งอ้างอิง: https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B9%8C%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A1_สืบค้นวันที่ 20 มิ.ย.2564
https://www.britannica.com/science/eusocial-species _สืบค้นวันที่ 20 มิ.ย.2564
ผู้เขียน: ทัศนัย จีนทอง
ภาพถ่าย: เกรียงไกร สุวรรณภักดิ์
ผู้ตรวจสอบเนื้อหา: วียะวัฒน์ ใจตรง
โดยทั่วไปแล้วเราอาจจะเคยได้ยิน หรือรู้จักเฉพาะฝาแฝดแท้ และฝาแฝดเทียม เท่านั้น แต่รู้หรือไม่ว่ายังมีฝาแฝดกึ่งแท้ด้วยนะ
เมื่อเอ่ยถึง ฉลาม หลายคนมักจะนึกถึงภาพของเพชรฆาตแห่งท้องทะเล แต่รู้หรือไม่ว่า เมื่อ 400 ล้านปีก่อน ในปลายยุคดีโวเนียน ฉลามเคยแหวกว่ายเป็นนักล่าในมหานทีแห่งท้องน้ำจืดด้วยเช่นกัน
ไข้หวัดสเปน เคยระบาดใหญ่ทั่วโลกเมื่อกว่า 100 ปีแล้วและคร่าชีวิตคนทั่วโลกกว่า 50 ล้านคน โดยเริ่มระบาดในปี พ.ศ. 2461 ไข้หวัดสเปนเกิดจากเชื้อไวรัสโคโรนาชนิด A (H1N1) โดยที่มาอาจคล้ายกับไข้หวัดนก และโรคโควิด-19 คือมีการแพร่เชื้อจากสัตว์มาสู่คน และมีอาการคล้ายกับไข้หวัดทั่วไป คือ เป็นไข้ ไอ จาม คลื่นไส้ ปวดเมื่อตามร่างกาย และท้องเสีย
หลายคนคงทราบว่า แตงโมเป็นผลไม้ฤทธิ์เย็น ทำให้เข้าใจผิดว่าแตงโมเป็นของแสลงสำหรับผู้ที่เป็นไข้
เพราะในนมวัว หรือนมจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม จะมีน้ำตาลที่ชื่อว่าแล็กโทส (lactose) เมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว หากร่างกายของมีภาวะพร่องเอนไซม์แล็กเทส (lactase deficiency)
ปกติในร่างกายมนุษย์เรามีกลไกในการทำงานที่ค่อนข้างซับซ้อน แต่ทุกอย่างที่ธรรมชาติสร้างสรรค์และออกแบบมาให้นั้นล้วนมีหน้าที่ของมัน น้ำลายก็เช่นกัน!!!
แสงแดดอ่อนๆ ในยามเช้าจะช่วยลดการสร้างฮอร์โมนเมลาโทนิน ซึ่งเมลาโทนิน เป็นฮอร์โมนที่ช่วยในการนอนหลับ
สิ่งมีชีวิตทุกชนิดล้วนแต่ต้องการการพักผ่อน ไม่ว่าจะเป็นการหยุดนิ่งอยู่กับที่ การนั่ง หรือการนอน ซึ่งเป็นการพักผ่อนที่ดีที่สุดสำหรับเราชาวมนุษย์และสิ่งมีชีวิตอีกหลายชนิด แต่มีสิ่งมีชีวิตที่ต้องเคลื่อนที่อยู่ตลอดเวลาทั้งชีวิตของมัน นั่นก็คือ “ปลาฉลาม”
เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จฯ เยี่ยมราษฎรในเขตจังหวัดนราธิวาส ทรงพบว่า ดินในพื้นที่พรุที่สูบน้ำออกเพื่อนำดินในพื้นที่มาใช้ทำการเกษตร
ได้มีการแปรสภาพกลายเป็นดินเปรี้ยวจัด ทำให้การเพาะปลูกไม่สามารถทำได้ ซึ่งการแปรสภาพเป็นดินเปรี้ยวจัดนี้ เกิดมาจากดินที่มีอินทรียวัตถุและซากพืชเน่าเปื่อยปกคลุมอยู่
ด้านบน ที่ระดับความลึก 1-2 เมตร ดินจึงมีลักษณะเป็นดินเลนสีเทาปนน้ำเงินและมีสารประกอบกำมะถันหรือที่เรียกว่า สารประกอบไพไรท์ (Pyrite : FeS2) ปะปนอยู่จำนวนมาก
จากการระบาดของไวรัสโควิด 19 หลายคนคงสงสัยหรือเคยได้ยินเรื่องของไวรัสกินปอดกันมาบ้าง วันนี้เราจะมาให้ความรู้เกี่ยวกับกลไกการติดเชื้อในปอดของไวรัสว่าเกิดขึ้นได้ยังไงมันกินปอดแบบไหนจะเหมือนปลวกแทะไม้แบบที่เค้าว่าหรือไม่
Heat – sensitive organ หรืออวัยวะรับความร้อนของงู เป็นอวัยวะพิเศษที่ทำให้งูสามรถรับรับรู้ต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิได้อย่างรวดเร็ว จึงเป็นตัวช่วยของงูในการตรวจหาเหยื่อและล่าเหยื่อได้เป็นอย่างดี ซึ่งอวัยวะรับความร้อนนี้มี 2 แบบด้วยกัน
คอลลาเจน คือ เส้นใยโปรตีนชนิดหนึ่งที่ร่างกายมนุษย์ทุกคนสามารถสร้างขึ้นเองได้ตามธรรมชาติ
รู้หรือไม่ ปีแสง (light years)คือ หน่วยของระยะทางไม่ใช่เวลา มักใช้บอกระยะของวัตถุในอวกาศที่อยู่ห่างกันมากๆ ซึ่งมีระยะทางเท่ากับ 9,460,730,472,580.8 กิโลเมตร หรือเทียบได้กับระยะที่แสงเดินทางเป็นเวลา 1 ปีนั่นเอง หน่วยของระยะทางอื่นๆ ที่นิยมใช้กันในทางดาราศาสตร์ ได้แก่ หน่วยดาราศาสตร์ (astronomical unit; AU)มีระยะทาง 149,597,870,691 กิโลเมตร เท่ากับระยะห่างระหว่างโลกกับดวงอาทิตย์ และพาร์เซ็ก (parsec; pc)มีระยะทางประมาณ 30 ล้านๆกิโลเมตร เท่ากับความสูงของสามเหลี่ยมมุมฉากที่มีพื้นกว้าง 1 AU และมีมุมยอด 1 ฟิลิปดา (หน่วยวัดมุมมีค่า 1 ใน 60 ของ 1 องศา)
หอยสามารถจำศีลได้ทุกช่วงอายุ การจำศีลส่วนใหญ่จะพบในช่วงฤดูร้อน หรืออาจเรียกว่า “การจำศีลชั่วคราว” การจำศีลชั่วคราวในธรรมชาติจะเกิดขึ้นในฤดูร้อนที่อุณหภูมิสูงและความชื้นต่ำ หอยทากบกแต่ละกลุ่มจะมีพฤติกรรมการจำศีลที่แตกต่างกันไป
โดยทั่วไปธรรมชาติสร้างให้เพศเมียเป็นฝ่ายที่อุ้มท้อง แต่“ม้าน้ำ”นั้นแตกต่างออกไป โดยที่ม้าน้ำเพศผู้นั้นจะอุ้มท้องแทนเพศเมีย เมื่อถึงฤดูผสมพันธ์เพศผู้จะมีการเปลี่ยนแปลงสีสันให้สวยงามขึ้นเพื่อดึงดูดเพศเมียเข้ามาหา จากนั้นเพศผู้จะใช้หางโอบกอดเพศเมียและดึงเข้ามา โดยที่ทั้งคู่จะแอ่นส่วนท้องประกบเข้าหากัน เพศเมียจะปล่อยไข่ลงไปในถุงหน้าท้อง (Brood pouch) ของตัวผู้ จากนั้นตัวผู้ก็จะปล่อยน้ำเชื้อมาผสมกับไข่และฟักเป็นตัวอ่อนภายในถุงหน้าท้อง โดยตัวผู้ต้องอุ้มท้องเป็นเวลาประมาณ 2-4 สัปดาห์ เมื่อครบกำหนดแล้ว ม้าน้ำตัวผู้จะบีบกล้ามเนื้อส่วนท้องและพ่นลูกม้าน้ำทั้งหมดออกจากถุงหน้าท้อง
