ภาพโดย Tavarius จาก https://www.shutterstock.com/th/image-photo/bangkok-city-thailand-03122020-unidentified-people-1677671749
ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบาดให้ความเห็นว่า โรคโควิด 19 จะกลายเป็นโรคประจำถิ่นอีกไม่นานนี้ แต่คนทั่วไปยังคงสับสนกับคำว่า “โรคประจำถิ่น” หรือ Endemic
แล้ว “โรคระบาด” หรือ Epidemic หมายความว่าอย่างไร คำอธิบายที่ตรงไปตรงมาที่สุดก็คือ โรคที่มีจำนวนผู้ป่วยในชุมชนมีมากผิดปกติหรือคาดไม่ถึง โดยเป็นโรคที่สามารถก่อให้เกิดอาการป่วยจนถึงเสียชีวิต มีการติดต่อระหว่างคนสู่คน และมีการแพร่ระบาดลุกลามไปทั่วโลก ทั้งนี้โรคระบาดขึ้นอยู่กับการติดเชื้อและความรุนแรงของโรคที่แสดงออกจากภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขทั่วโลก ดังที่เราเห็นได้จากโรคโควิด 19 นั่นเอง
ในกรณีโรคโควิด 19 ในช่วงต้นของการระบาดคือการแพร่เชื้อได้อย่างรวดเร็วและมีศักยภาพ ทั้งนี้ในช่วงแรกของการแพร่ระบาด ประชาชนทั่วไปยังขาดภูมิคุ้มกัน ส่งผลให้การแพร่ระบาดเป็นไปอย่างรุนแรงและรวดเร็ว
จาก “โรคระบาด” สู่ “โรคประจำถิ่น”
เมื่อการระบาดถึงขีดสุด ขณะที่ภูมิคุ้มกันของประชากรเพิ่มขึ้น ทั้งจากวัคซีนรวมถึงการติดเชื้อตามธรรมชาติ ความสามารถในการแพร่เชื้อของเชื้อโรคโควิด 19 ก็ลดน้อยลง ซึ่งนอกจากภูมิคุ้มกันดังกล่าวแล้ว การลดความสามารถของเชื้อไวรัสโรคโควิด 19 ในการแพร่กระจาย เช่น การจัดการระยะห่างทางสังคม การสวมหน้ากากอนามัย และการรักษาสุขอนามัย เช่น การล้างมือที่ดีขึ้น ก็ทำให้การแพร่ระบาดของเชื้อโรคลดลงด้วยเหตุผลทั้งหมดนี้ ทำให้ลดความสามารถในการทำให้เกิดโรคโควิด 19 ของเชื้อไวรัสซาร์ส-โควี-2 (SARS-CoV-2) นั่นหมายความว่าหากมนุษยชาติโชคดี ในช่วงเวลาอีกไม่นานนี้ ไวรัสซาร์ส-โควี-2 ก็จะส่งผลให้การเกิดโรคมีความรุนแรงน้อยลง ส่งผลให้โรคระบาดที่คาดเดาไม่ได้ มีอัตราการแพร่ระบาดที่เป็นภัยคุกคามต่อประชากรน้อยลงและคาดการณ์ได้มากขึ้น หากเทียบกับตอนต้นของการแพร่ระบาด การคาดการณ์ได้ของโรคระบาดนี้ นำไปสู่ “การจัดการโรคระบาดได้” นั่นคือ การที่เราทุกคนบนโลก เริ่มอยู่ร่วมกับไวรัสซาร์ส-โควี-2 และนี่คือความหมายของ การเป็นโรคประจำถิ่น เฉกเช่นเดียวกับ โรคไข้หวัด โรคไข้หวัดใหญ่ หรือแม้แต่ โรคเอดส์
“โรคประจำถิ่น” ไม่ได้หมายถึงการย่ามใจในการใช้ชีวิตประจำวัน
การพูดถึง “โรคประจำถิ่น” มีความซับซ้อนมากยิ่งขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับมุมมองการใช้ชีวิตประจำวันในทางปฏิบัติ เพราะความเป็น “โรคประจำถิ่น” จะไม่ได้หมายความว่า เราจะละทิ้งการป้องกันสุขอนามัยส่วนบุคคลที่เราเคยทำ หรือ ไม่ได้หมายความว่า เราจะยอมจำนนต่อเชื้อโรคโควิด 19 แต่อย่างใด สิ่งที่เรายังต้องทำอยู่ต่อเนื่องถึงแม้โรคโควิด 19 จะกลายเป็นโรคประจำถิ่นแล้วก็ตาม ก็คือ การจัดการระยะห่างทางสังคม การสวมหน้ากากอนามัย และการรักษาสุขอนามัย เช่น การล้างมือ
ที่สำคัญ โรคที่ถือว่าเป็นโรคประจำถิ่นแล้ว ไม่ได้ หมายความว่าโรคนั้นไม่รุนแรงอีกต่อไป แต่มันหมายความถึงโรคนั้นยังคงเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตเราทุกคน เราไม่ได้เพิกเฉยต่อไวรัสซาร์ส-โควี-2 แต่เราต้องปรับเปลี่ยนวิธีในการตอบสนองต่อเชื้อโรคด้วยการป้องกันทุกคนจากโรค เช่นเดียวกับที่เราปฏิบัติกับโรคอื่น ๆ
ภาพโดย Pgallery จาก https://www.shutterstock.com/th/image-photo/bangkok-thailand-march-25-2020-state-1684522489
แปลและเก็บความ โดย อานุภาพ สกุลงาม กองวิชาการวิทยาศาสตร์ สำนักวิชาการพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ อพวช.
จากบทความ COVID will soon be endemic. This doesn’t mean it’s harmless or we give up, just that it’s part of life โดย Hassan Vally และ Catherine Bennett
เข้าถึงเมื่อวันที่ 14 มีนาคม 2565
ไบโอเอทานอล (Bioethanol) เป็นพลังงานทางเลือกที่สะอาด ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถผลิตได้จากกระบวนการทางชีวภาพ โดยใช้ยีสต์หมักน้ำตาลที่ได้จากผลผลิตทางการเกษตรในสภาวะที่ไม่มีอากาศ จะให้ผลิตภัณฑ์เป็นเอทิลแอลกอฮอล์หรือเอทานอล การนำพืชที่เป็นอาหาร เช่น อ้อย ข้าวโพด และมันสำปะหลัง มาผลิตเอทานอล
ในฤดูร้อนของทุกปี มักจะเป็นช่วงที่แดดร้อนแรงสุดๆ จนหลายคนแทบไม่อยากออกจากบ้าน แต่รู้หรือไม่ว่ากิจกรรมยามว่างในฤดูร้อนที่คนนึกถึงเป็นอันดับต้นๆ คือการออกไปเที่ยวทะเล แล้วเราทำอะไรบ้างเมื่อมาที่ทะเล เชื่อว่าคนส่วนมากคงจะเล่นน้ำอย่างสนุกสนานบริเวณชายหาด บ้างก็ถ่ายรูป กินอาหาร จิบเครื่องดื่มเย็นๆ และอีกกิจกรรมหนึ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กันคือ การออกไปดำน้ำ
อ๊บ! อ๊บ! อ๊บ! เสียงนี้ดังลอดเข้ามาเมื่อคราฝนตก หากข้างบ้านใครมีแอ่งน้ำขัง อาจเป็นแหล่งนัดพบยามราตรีอันแสนวิเศษของเหล่าขบวนการอ๊บอ๊บ! นั่นคือสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกพวกมันมีความสัมพันธ์กับคนไทยมาเนิ่นนาน แต่เมื่อเอ่ยถึงสัตว์กลุ่มนี้ผู้คนมักจะนึกถึงเพียงแค่กบ-เขียด เท่านั้น
การที่สิ่งมีชีวิตหนึ่งชนิดหายไปจากระบบนิเวศ ย่อมส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ที่ยังอยู่ เหมือนสำนวนไทย “น้ำพึ่งเรือ เสือพึ่งป่า”
การพบไมโครพลาสติกในทะเลอาจเป็นปรากฏการณ์ที่สร้างความตื่นตัวในการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม เพราะปริมาณการใช้พลาสติกที่มีมากขึ้นอย่างมาก จนถึง ค.ศ. 2020
“ตึกลูกเต๋า” ชื่ออย่างไม่เป็นทางการของอาคารพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์มหาราชินี องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ดูจะเป็นชื่อที่คุ้นหูผู้คนทั่วไป มากกว่าชื่อ “พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์” ของ อพวช.
นักวิจัยเตือนสัญญาณอันตรายจากหิมะที่ละลายอย่างต่อเนื่องในที่ราบหิมาลัย-ทิเบต ส่งผลต่อการขยายตัวของแพลงก์ตอนน็อกติลูกา (Noctiloca) และอุณหภูมิพื้นผิวมหาสมุทรร้อนขึ้น
เทอร์โมมิเตอร์ที่ใช้วัดอุณหภูมิร่างกาย เพื่อคัดกรองผู้เสี่ยงเป็นโรคติดเชื้อโควิด-19 (COVID-19) ดร.สุเมธ อาวสกุลสุทธิ
ถ้าให้ทุกคนนึกถึงภาพสงครามในความคิดของเรา หลายๆคนอาจนึกถึงสงครามในรูปแบบทางการทหาร ที่มีการใช้ระเบิดนิวเคลียร์ ปืน หรืออาวุธที่มีอานุภาพร้ายแรงในการสังหารกัน ทำให้ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก
หากกล่าวถึงวิทยาศาสตร์ คนทั่วไปคงนึกภาพนักวิทยาศาสตร์กำลังทำการทดลองเกี่ยวกับสารเคมีอะไรบางอย่างอยู่ ซึ่งเป็นการหลีกเลี่ยงไม่ได้ว่าการทดลองทางวิทยาศาสตร์ใดๆก็ตามย่อมมีความเกี่ยวข้องกับสารเคมีไม่ทางตรงก็ทางอ้อมอยู่แล้ว ความจริงแล้วมนุษย์อยู่กับสารเคมีมาตั้งแต่เกิดจนตายเพราะสารเคมีนั้นอยู่รอบตัวซึ่งมีทั้งเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติหรือผ่านการสังเคราะห์ขึ้นมา
แปลและรียบเรียงโดย อานุภาพ สกุลงาม กองวิชาการวิทยาศาสตร์ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) จาก ‘Storyteching’ – how museums can use technology to tell their stories เขียนโดย Rebecca Carlsson จาก www.museumnext.com
ปลายปี 2019 จนถึงต้นปี 2020 มีไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ระบาดไปทั่วโลกอย่างรวดเร็วจากเมืองเล็ก ๆ ของประเทศจีน (อู่ฮั่น) หรือที่ในปัจจุบันเรารู้จักและได้ยินชื่อไวรัสขนิดนี้ว่า COVID-19
ใน 30-40 ปีข้างหน้า อาหารที่อยู่บนโต๊ะเราอาจจะไม่มีอยู่อีกต่อไป ยกตัวอย่าง ปลา ถั่วเหลือง มันฝรั่ง ผลไม้ต่างๆ หรือแม้แต่ ธัญพืช เช่น ข้าวสาลี และข้าวสวย ไปจนถึงของหวานหรือเครื่องดื่ม น้ำผึ้ง ช็อกโกแลต และกาแฟ เพราะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกไม่เพียงทำให้อุณหภูมิโลกสูงขึ้นหรือมีการสภาพอากาศแปรปรวนเท่านั้น ยังส่งผลต่อกิจกรรมการผลิตอาหารของโลกด้วย
ก้อนน้ำแข็งยักษ์ที่ลอยอยู่ในทะเล หรือน้ำแข็งหลอดในแก้วน้ำดื่ม ส่วนใหญ่เกิดจากการเปลี่ยนสถานะของน้ำจากของเหลวกลายเป็นของแข็ง ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 C ซึ่งโมเลกุลของน้ำแข็ง (H2O) จะเรียงตัวเป็นระเบียบเหมือนกันทุกทิศทุกทาง เรียกว่า ผลึก ซึ่งน้ำแข็งที่เราพบในชีวิตประจำวัน
การเคลื่อนที่ของหุ่นยนต์ คือ การกระทำด้วยกำลังเพื่อให้เกิดการเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง ซึ่งการที่หุ่นยนต์จะสามารถเคลื่อนที่ไปปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ขึ้นอยู่กับการออกแบบให้ปฏิบัติงานได้ตรงกับสภาพแวดล้อม การเคลื่อนที่ของหุ่นยนต์ แบ่งออกได้เป็น 6 ประเภทใหญ่ ๆ
หมีน้ำ (Water Bear) หรือ บางทีก็เรียกว่า มอสส์ พิกเลตส์ (Moss piglets) เป็นสัตว์หลายเซลล์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า ทาร์ดิกราดา (Tardigrada)
ในยุคปัจจุบันที่หลาย ๆ คนทุกเพศทุกวัยเริ่มหันมาสนใจสุขภาพมากขึ้น ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลเพื่อต้องการรูปร่างบุคลิกที่ดีขึ้น, ป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ, ความดัน,เบาหวาน นอกจากนี้ยังมีอีกเหตุผลหนึ่งเมื่อเรามีอายุที่มากขึ้นอาจจะมีอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับสมองเราได้ เช่น อาการที่เกี่ยวกับเรื่อง ความจำที่พบมากในผู้สูงอายุ เช่น อัลไซเมอร์
วงการ E-Sport ทั่วโลกต้องสั่นสะเทือนเมื่อ OG สุดยอดทีมแชมป์โลก Dota 2 ต้องพ่ายให้กับ OpenAI Five สุดยอดบอทปัญญาประดิษฐ์ ในศึก OpenAI Five Finals
ลินุส โตร์วัลดส์ (Linus Torvalds) อาจเป็นชื่อที่ไม่คุ้นหูสำหรับคนทั่วไป แต่คนในวงการคอมพิวเตอร์ผู้เคยสัมผัสระบบปฏิบัติการชนิดต่างๆ ในตระกูล ลินุกซ์ (Linux) น่าจะพอคุ้นเคยกับชื่อนี้มาบ้างในฐานะของผู้ให้กำเนิด ลินุกซ์เคอร์เนิล (Linux Kernel) หรือระบบฐานรากที่ถูกพัฒนาต่อมาเป็นระบบปฏิบัติการ Linux หลากหลายชนิด ไปจนถึงระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ในโทรศัพท์สมาร์ทโฟนที่มีผู้ใช้หลายร้อยล้านคนในปัจจุบัน
ทราบกันไหมว่าวันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปี ประเทศไทยได้กำหนดให้เป็น “วันนักประดิษฐ์ของไทย” เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9
หลาย ๆ คนคิดว่าสัญลักษณ์ของวันวาเลนไทน์คือดอกกุหลาบ แต่ความเป็นจริงนั้นดอกอัลมอนด์สีชมพูต่างหาก ที่เป็นสัญลักษณ์ที่ชาวคริสต์มอบให้กันในวันวาเลนไทน์เพื่อแสดงถึงมิตรภาพ และการแบ่งปันน้ำใจให้แก่กัน
ปฎิเสธไม่ได้ว่า ในปัจจุบันนี้แค่เสื้อผ้าที่ดูสะอาดอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอสำหรับผู้สวมใส่ แต่เสื้อผ้านั้นอาจจะต้องมีกลิ่นหอม นุ่มนวล น่าสัมผัสอีกด้วย การใช้น้ำยาปรับผ้านุ่มจึงเป็นทางเลือกที่นิยมกันมากขึ้นแทนที่จะใช้ผงซักฟอกแต่เพียงอย่างเดียว
เด็กหลาย ๆ คน คงมีความคิดอยากเลี้ยงลูกไก่สีเหลือง ๆ ตัวเล็ก ๆ จึงลองเข้าห้องครัวหยิบไข่ไก่ที่คุณแม่ซื้อจากซุปเปอร์มาเก็ตมาห่อผ้าอย่างดีเพื่อหวังว่าในไม่ช้าไข่ไก่จะฟักออกมาเป็นตัวได้ แต่สุดท้ายไม่เคยสำเร็จ เป็นเพราะเหตุใด
เราเข้าพิพิธภัณฑ์ หรือ ศูนย์การเรียนรู้ ไปทำไม คำตอบน่าจะหลากหลาย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่า ผู้ตอบเป็นใคร เพศอะไร อายุเท่าไร พื้นฐานการศึกษาเป็นอย่างไร ทัศนคติต่อเรื่องราวต่างๆเป็นอย่างไร รวมถึงรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนคนนั้นเป็นอย่างไร
