ต้องยอมรับว่าปัจจุบันอินเทอร์เน็ตเข้ามามีบทบาทสำคัญในชีวิตประจำวันทุกชนชั้น ทุกอาชีพ และทุกช่วงอายุ การจะดึงดูดให้ผู้บริโภค หรือกลุ่มเป้าหมายสนใจในเนื้อหาที่ต้องการนำเสนอ ต้องมีการใช้คำ หรือรูปภาพที่จะทำให้ผู้บริโภคสนใจ สะดุดตา และกระตุ้นความอยากรู้อยากเห็นแบบทันทีทันใด ซึ่งทำให้บางครั้งเป็นการนำเสนอเนื้อหาที่เกินความจริง จนบิดเบือน ทำให้ผู้บริโภคเข้าใจผิด นำไปสู่การส่งสารที่ผิด ไม่ว่าด้วยการส่งต่อข้อความ หรือการบอกเล่า จนกลายเป็นลบเลือนความจริงในเนื้อหาจนไม่เหลือเค้าโครงความจริง ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นที่ก่อให้เกิดปัญหาในการสื่อสารอย่างที่เป็นข่าวทุกวันนี้
ข่าวลวง หรือ Fake news เดิมมีการให้นิยามไว้หลากหลายความหมาย แต่จากคณะกรรมาธิการยุโรป และในบริบทการเมืองของสหรัฐอเมริกา สามารถสรุปได้ว่า “ข่าวลวง” หมายถึงข่าวที่มีเนื้อหาอันไม่เป็นข้อเท็จจริง หลอกหลวง หรือข่าวสร้างสถานการณ์ รวมถึงการเขียนข่าวที่ได้รับการสนับสนุนอย่างปิดบังหรือแอบแฝง ซึ่งนำเสนอในสื่อสังคมและแพลตฟอร์มออนไลน์อื่น ๆ จากรายงานของ LSE Media Policy Project ที่ทำขึ้นโดย Tambini ในปี 2017 สามารถจำแนกประเภทของ Fake News ได้ 6 กลุ่ม ตามลักษณะการนำเสนอเนื้อหาหรือคอนเทนต์ ดังนี้
1. Fabricated Content: ข่าวปลอมที่เป็นข้อมูลเท็จทั้งหมด หวังให้ประชาชนเข้าใจผิด
2. Manipulated Content: ข่าวบิดเบือน แม้จะมีข้อมูลหรือภาพจริง และมักพาดหัวข่าวดึงดูดความสนใจ
3. Imposter Content: ข่าวแอบอ้าง มีแหล่งข่าวและภาพบุคคลจริงมาอ้างอิงเพื่อความน่าเชื่อถือ มักทำให้เกิดความเข้าใจผิดได้ง่าย
4. Misleading Content: ข่าวที่นำเสนอข้อมูลชี้นำเพื่อโจมตีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง พบบ่อยในข่าวการเมือง
5. False context of connection: ข่าวที่ใช้ภาพหรือพาดหัวไม่ตรงกับเนื้อหาที่ถูกต้อง เช่น ใช้รูปเหตุการณ์ในอดีต มาสร้างความแตกตื่น
6. Satire and Parody: คอนเทนต์เสียดสี ล้อเลียน ถือเป็นข่าวปลอมที่เป็นภัยน้อยที่สุด
จากสถานการณ์ปัจจุบันที่ผู้บริโภคเสพข่าวออนไลน์มากขึ้น ทำให้มีการพัฒนาการเขียนข่าวลวงที่คนทั่วไปไม่สามารถรู้เท่าทัน แยกแยะ หรือกลั่นกรองได้ดีพอ ทำให้ต้องมีวิธีรับมือ หรือสังเกตข่าวที่เผยแพร่ว่าข่าวไหนลวง ข่าวไหนจริง โดยวิธีสังเกตดังนี้
1. พิจารณาความน่าเชื่อถือของเว็บไซต์ที่เผยแพร่ หากพบเว็บไซต์ข่าวออนไลน์ที่มีเพียงไม่กี่หน้า ไม่ระบุที่อยู่หรือข้อมูลสำหรับติดต่อผู้เขียน ก็อาจจะเป็นไปได้ว่าเป็นเว็บไซต์ที่ถูกสร้างเพื่อเผยแพร่ข่าวปลอม
2. ตรวจสอบว่ามีเว็บไซต์หรือแหล่งข่าวอื่นที่เผยแพร่ข่าวเดียวกันหรือไม่ หากมีเพียงแหล่งข่าวเดียว ก็อาจเป็นไปได้ว่าเป็นข่าวที่ไม่น่าเชื่อถือ
3. สังเกตรูปภาพ โดยการนำรูปภาพนั้นไปค้นหาจากเว็บไซต์สำหรับค้นหารูปภาพ เช่น TinEye, Google Reverse Image Search เพื่อรู้ที่มาของรูปภาพ ความน่าเชื่อถือ หรือความเกี่ยวข้องกับข่าวที่อ่าน
4. ตรวจสอบโดยการนำชื่อข่าว หรือเนื้อความในข่าวมาค้นหา ซึ่งจากผลลัพธ์การค้นหาผู้ใช้อาจพบเว็บไซต์แจ้งเตือนว่าข่าวดังกล่าวเป็นข่าวปลอม หรือดูวันที่เผยแพร่ข่าว อาจพบว่าข่าวดังกล่าวเป็น ข่าวจริง แต่ถูกเผยแพร่ในอดีต
5. อาจพิจารณาขอความช่วยเหลือจากบุคคลอื่นเพื่อประกอบการพิจารณา โดยการสอบถามบนเว็บ บอร์ดหรือติดต่อสำนักข่าวที่น่าเชื่อถือให้ช่วยตรวจสอบ
ปัจจุบันหลายประเทศเริ่มตื่นตัวในการออกมาควบคุม โดยหลายประเทศมีนโยบายในการกำกับดูแลผู้ให้บริการสื่อสังคมให้มีความรับผิดชอบในการควบคุมการแพร่กระจายข่าวลวง ไม่ว่าจะเป็นการนำเนื้อหาที่เป็นข่าวลวงออกจากสื่อสังคม หากไม่ดำเนินการตามเงื่อนไขของกฎหมายจะถูกปรับหรือจำคุก ซึ่งสำหรับประเทศไทยได้มีกฎหมายควบคุม ผู้ใดที่ผลิตข่าวเท็จ บิดเบือน และเผยแพร่บนโซเชียลยังเข้าข่ายมีความผิดตาม พ.ร.บ. การกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ฯ มาตรา 14 ว่าด้วยการนำข้อความเท็จเข้าระบบคอมพิวเตอร์ อันก่อให้เกิดความเสียหาย สร้างความตื่นตระหนก กระทบต่อสังคม มีโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 1 แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ส่วนผู้ส่งต่อข้อมูลเท็จนั้นโดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลเท็จ ก็ถือว่ามีความผิดเท่ากับผู้กระทำผิดข้างต้นและมีอัตราโทษเช่นเดียวกัน ทั้งนี้หากข้อมูลนั้นทำให้บุคคล องค์กร หน่วยงาน เสื่อมเสียชื่อเสียง หรือถูกดูหมิ่นเกลียดชัง ก็ยังอาจจะได้รับโทษในความผิดฐานหมิ่นประมาท ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 326 มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 2 หมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ที่มารูปภาพ
[1] http://www.okmd.tv/blogs/all-things-digital/fake-news
ข้อมูลอ้างอิง
[1] ข่าวลวง ปัญหาและความท้าทาย[อินเทอร์เน็ต]2561. (เข้าถึงเมื่อ 29 มกราคม 2563) เข้าได้จาก: www.tci-thaijo.org
[2] ลักษณะของข่าวปลอมในประเทศไทยและระดับความรู้เท่าทันข่าวปลอมบนเฟซบุ๊กของผู้รับสารในเขตกรุงเทพมหานคร[อินเทอร์เน็ต]2561. (เข้าถึงเมื่อ 29 มกราคม 2563) เข้าได้จาก: www.tci-thaijo.org
เขียนโดย นางสาววรรณวจี สุจริตธรรม นักวิชาการ5 กองวิชาการ
พิพิธภัณฑ์เทคโนโลยีสารสนเทศ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ
ไบโอเอทานอล (Bioethanol) เป็นพลังงานทางเลือกที่สะอาด ยั่งยืนและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สามารถผลิตได้จากกระบวนการทางชีวภาพ โดยใช้ยีสต์หมักน้ำตาลที่ได้จากผลผลิตทางการเกษตรในสภาวะที่ไม่มีอากาศ จะให้ผลิตภัณฑ์เป็นเอทิลแอลกอฮอล์หรือเอทานอล การนำพืชที่เป็นอาหาร เช่น อ้อย ข้าวโพด และมันสำปะหลัง มาผลิตเอทานอล
ในฤดูร้อนของทุกปี มักจะเป็นช่วงที่แดดร้อนแรงสุดๆ จนหลายคนแทบไม่อยากออกจากบ้าน แต่รู้หรือไม่ว่ากิจกรรมยามว่างในฤดูร้อนที่คนนึกถึงเป็นอันดับต้นๆ คือการออกไปเที่ยวทะเล แล้วเราทำอะไรบ้างเมื่อมาที่ทะเล เชื่อว่าคนส่วนมากคงจะเล่นน้ำอย่างสนุกสนานบริเวณชายหาด บ้างก็ถ่ายรูป กินอาหาร จิบเครื่องดื่มเย็นๆ และอีกกิจกรรมหนึ่งที่น่าสนใจไม่แพ้กันคือ การออกไปดำน้ำ
อ๊บ! อ๊บ! อ๊บ! เสียงนี้ดังลอดเข้ามาเมื่อคราฝนตก หากข้างบ้านใครมีแอ่งน้ำขัง อาจเป็นแหล่งนัดพบยามราตรีอันแสนวิเศษของเหล่าขบวนการอ๊บอ๊บ! นั่นคือสัตว์สะเทินน้ำสะเทินบกพวกมันมีความสัมพันธ์กับคนไทยมาเนิ่นนาน แต่เมื่อเอ่ยถึงสัตว์กลุ่มนี้ผู้คนมักจะนึกถึงเพียงแค่กบ-เขียด เท่านั้น
การที่สิ่งมีชีวิตหนึ่งชนิดหายไปจากระบบนิเวศ ย่อมส่งผลกระทบต่อความเป็นอยู่ของสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ที่ยังอยู่ เหมือนสำนวนไทย “น้ำพึ่งเรือ เสือพึ่งป่า”
การพบไมโครพลาสติกในทะเลอาจเป็นปรากฏการณ์ที่สร้างความตื่นตัวในการอนุรักษ์สภาพแวดล้อม เพราะปริมาณการใช้พลาสติกที่มีมากขึ้นอย่างมาก จนถึง ค.ศ. 2020
“ตึกลูกเต๋า” ชื่ออย่างไม่เป็นทางการของอาคารพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์มหาราชินี องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) ดูจะเป็นชื่อที่คุ้นหูผู้คนทั่วไป มากกว่าชื่อ “พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์” ของ อพวช.
นักวิจัยเตือนสัญญาณอันตรายจากหิมะที่ละลายอย่างต่อเนื่องในที่ราบหิมาลัย-ทิเบต ส่งผลต่อการขยายตัวของแพลงก์ตอนน็อกติลูกา (Noctiloca) และอุณหภูมิพื้นผิวมหาสมุทรร้อนขึ้น
เทอร์โมมิเตอร์ที่ใช้วัดอุณหภูมิร่างกาย เพื่อคัดกรองผู้เสี่ยงเป็นโรคติดเชื้อโควิด-19 (COVID-19) ดร.สุเมธ อาวสกุลสุทธิ
ถ้าให้ทุกคนนึกถึงภาพสงครามในความคิดของเรา หลายๆคนอาจนึกถึงสงครามในรูปแบบทางการทหาร ที่มีการใช้ระเบิดนิวเคลียร์ ปืน หรืออาวุธที่มีอานุภาพร้ายแรงในการสังหารกัน ทำให้ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก
หากกล่าวถึงวิทยาศาสตร์ คนทั่วไปคงนึกภาพนักวิทยาศาสตร์กำลังทำการทดลองเกี่ยวกับสารเคมีอะไรบางอย่างอยู่ ซึ่งเป็นการหลีกเลี่ยงไม่ได้ว่าการทดลองทางวิทยาศาสตร์ใดๆก็ตามย่อมมีความเกี่ยวข้องกับสารเคมีไม่ทางตรงก็ทางอ้อมอยู่แล้ว ความจริงแล้วมนุษย์อยู่กับสารเคมีมาตั้งแต่เกิดจนตายเพราะสารเคมีนั้นอยู่รอบตัวซึ่งมีทั้งเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติหรือผ่านการสังเคราะห์ขึ้นมา
แปลและรียบเรียงโดย อานุภาพ สกุลงาม กองวิชาการวิทยาศาสตร์ พิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์ องค์การพิพิธภัณฑ์วิทยาศาสตร์แห่งชาติ (อพวช.) จาก ‘Storyteching’ – how museums can use technology to tell their stories เขียนโดย Rebecca Carlsson จาก www.museumnext.com
ปลายปี 2019 จนถึงต้นปี 2020 มีไวรัสโคโรน่าสายพันธุ์ใหม่ระบาดไปทั่วโลกอย่างรวดเร็วจากเมืองเล็ก ๆ ของประเทศจีน (อู่ฮั่น) หรือที่ในปัจจุบันเรารู้จักและได้ยินชื่อไวรัสขนิดนี้ว่า COVID-19
ใน 30-40 ปีข้างหน้า อาหารที่อยู่บนโต๊ะเราอาจจะไม่มีอยู่อีกต่อไป ยกตัวอย่าง ปลา ถั่วเหลือง มันฝรั่ง ผลไม้ต่างๆ หรือแม้แต่ ธัญพืช เช่น ข้าวสาลี และข้าวสวย ไปจนถึงของหวานหรือเครื่องดื่ม น้ำผึ้ง ช็อกโกแลต และกาแฟ เพราะการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกไม่เพียงทำให้อุณหภูมิโลกสูงขึ้นหรือมีการสภาพอากาศแปรปรวนเท่านั้น ยังส่งผลต่อกิจกรรมการผลิตอาหารของโลกด้วย
ก้อนน้ำแข็งยักษ์ที่ลอยอยู่ในทะเล หรือน้ำแข็งหลอดในแก้วน้ำดื่ม ส่วนใหญ่เกิดจากการเปลี่ยนสถานะของน้ำจากของเหลวกลายเป็นของแข็ง ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 0 C ซึ่งโมเลกุลของน้ำแข็ง (H2O) จะเรียงตัวเป็นระเบียบเหมือนกันทุกทิศทุกทาง เรียกว่า ผลึก ซึ่งน้ำแข็งที่เราพบในชีวิตประจำวัน
การเคลื่อนที่ของหุ่นยนต์ คือ การกระทำด้วยกำลังเพื่อให้เกิดการเคลื่อนที่จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่ง ซึ่งการที่หุ่นยนต์จะสามารถเคลื่อนที่ไปปฏิบัติงานในสภาพแวดล้อมต่าง ๆ ได้ขึ้นอยู่กับการออกแบบให้ปฏิบัติงานได้ตรงกับสภาพแวดล้อม การเคลื่อนที่ของหุ่นยนต์ แบ่งออกได้เป็น 6 ประเภทใหญ่ ๆ
หมีน้ำ (Water Bear) หรือ บางทีก็เรียกว่า มอสส์ พิกเลตส์ (Moss piglets) เป็นสัตว์หลายเซลล์ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า ทาร์ดิกราดา (Tardigrada)
ในยุคปัจจุบันที่หลาย ๆ คนทุกเพศทุกวัยเริ่มหันมาสนใจสุขภาพมากขึ้น ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลเพื่อต้องการรูปร่างบุคลิกที่ดีขึ้น, ป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ เช่น โรคหัวใจ, ความดัน,เบาหวาน นอกจากนี้ยังมีอีกเหตุผลหนึ่งเมื่อเรามีอายุที่มากขึ้นอาจจะมีอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับสมองเราได้ เช่น อาการที่เกี่ยวกับเรื่อง ความจำที่พบมากในผู้สูงอายุ เช่น อัลไซเมอร์
วงการ E-Sport ทั่วโลกต้องสั่นสะเทือนเมื่อ OG สุดยอดทีมแชมป์โลก Dota 2 ต้องพ่ายให้กับ OpenAI Five สุดยอดบอทปัญญาประดิษฐ์ ในศึก OpenAI Five Finals
ลินุส โตร์วัลดส์ (Linus Torvalds) อาจเป็นชื่อที่ไม่คุ้นหูสำหรับคนทั่วไป แต่คนในวงการคอมพิวเตอร์ผู้เคยสัมผัสระบบปฏิบัติการชนิดต่างๆ ในตระกูล ลินุกซ์ (Linux) น่าจะพอคุ้นเคยกับชื่อนี้มาบ้างในฐานะของผู้ให้กำเนิด ลินุกซ์เคอร์เนิล (Linux Kernel) หรือระบบฐานรากที่ถูกพัฒนาต่อมาเป็นระบบปฏิบัติการ Linux หลากหลายชนิด ไปจนถึงระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ในโทรศัพท์สมาร์ทโฟนที่มีผู้ใช้หลายร้อยล้านคนในปัจจุบัน
ทราบกันไหมว่าวันที่ 2 กุมภาพันธ์ของทุกปี ประเทศไทยได้กำหนดให้เป็น “วันนักประดิษฐ์ของไทย” เพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9
หลาย ๆ คนคิดว่าสัญลักษณ์ของวันวาเลนไทน์คือดอกกุหลาบ แต่ความเป็นจริงนั้นดอกอัลมอนด์สีชมพูต่างหาก ที่เป็นสัญลักษณ์ที่ชาวคริสต์มอบให้กันในวันวาเลนไทน์เพื่อแสดงถึงมิตรภาพ และการแบ่งปันน้ำใจให้แก่กัน
ปฎิเสธไม่ได้ว่า ในปัจจุบันนี้แค่เสื้อผ้าที่ดูสะอาดอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอสำหรับผู้สวมใส่ แต่เสื้อผ้านั้นอาจจะต้องมีกลิ่นหอม นุ่มนวล น่าสัมผัสอีกด้วย การใช้น้ำยาปรับผ้านุ่มจึงเป็นทางเลือกที่นิยมกันมากขึ้นแทนที่จะใช้ผงซักฟอกแต่เพียงอย่างเดียว
เด็กหลาย ๆ คน คงมีความคิดอยากเลี้ยงลูกไก่สีเหลือง ๆ ตัวเล็ก ๆ จึงลองเข้าห้องครัวหยิบไข่ไก่ที่คุณแม่ซื้อจากซุปเปอร์มาเก็ตมาห่อผ้าอย่างดีเพื่อหวังว่าในไม่ช้าไข่ไก่จะฟักออกมาเป็นตัวได้ แต่สุดท้ายไม่เคยสำเร็จ เป็นเพราะเหตุใด
เราเข้าพิพิธภัณฑ์ หรือ ศูนย์การเรียนรู้ ไปทำไม คำตอบน่าจะหลากหลาย ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่า ผู้ตอบเป็นใคร เพศอะไร อายุเท่าไร พื้นฐานการศึกษาเป็นอย่างไร ทัศนคติต่อเรื่องราวต่างๆเป็นอย่างไร รวมถึงรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนคนนั้นเป็นอย่างไร
