วัคซีน...ความหวังของการอยู่รอด

          วัคซีน (Vaccine) หลายคนอาจยังไม่รู้ว่า วัคซีนออกฤทธิ์ยังไงและกลไกลการทำงานของวัคซีนเป็นอย่างไร ซึ่งทำให้เกิดความเข้าใจเกี่ยวกับวัคซีนแตกต่างกันออกไป เช่น การฉีดวัคซีนเป็นการฉีดยาป้องกันโรคเพราะเมื่อร่างกายของเราได้รับเข้าไปแล้วทำให้สามารถป้องกันไม่ให้ร่างกายเกิดโรค ซึ่งจริง ๆ แล้ว วัคซีน คือตัวยาที่ถูกผลิตขึ้นมาจากสิ่งมีชีวิตหรือแอนติเจนที่ถูกผลิตขึ้นมาจากเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมที่ถูกทำให้ไม่สามารถก่อโรคได้แต่ยังสามารถกระตุ้นให้ร่างกายของเราสร้างแอนติบอดีหรือภูมิคุ้มกันได้ เพื่อช่วยป้องกันไม่ให้ร่างกายของเราเกิดโรคนั้นเอง

          ในชีวิตจริง เราทุกคนจะพบเจอกับการฉีดวัคซีนตั้งแต่เด็กๆ โดยวัคซีนที่เราได้รับแต่ละชนิดก็จะมีหลักการทำงานของวัคซีนที่แตกต่างกันไป และส่วนใหญ่วัคซีนที่เราต้องฉีดตั้งแต่เด็กจนเป็นผู้ใหญ่ถูกผลิตมาจากเชื้อโรค 3 กลุ่ม หลักๆ ได้แก่

1.วัคซีนเชื้อตาย (killed vaccine) วัคซีนตัวนี้จะใช้เชื้อโรคที่ตายแล้วทั้งตัวหรือเฉพาะองค์ประกอบบางส่วนของเชื้อโรคหรือจากโปรตีนส่วนประกอบของเชื้อโรคที่ผลิตมาใหม่ โดยอาศัยหลักวิศว-พันธุศาสตร์ วัคซีนในกลุ่มนี้ได้แก่ วัคซีนไอกรนชนิดทั้งเซลล์ วัคซีนตับอักเสบเอ วัคซีนอหิวาตกโรคชนิดฉีด วัคซีนพิษสุนัขบ้า วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อตาย วัคซีนโปลิโอชนิดฉีด วัคซีนตับอักเสบบี วัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนฮิบ วัคซีนไอกรนชนิดไร้เซลล์ วัคซีนไทฟอยด์ชนิดฉีด และวัคซีนนิวโมคอคคัส เมื่อเราได้รับวัคซีนเชื้อตายไปแล้วประมาณ 3-4 ชั่วโมง อาจจะทำให้เรามีไข้ร่วมด้วย

2.วัคซีนเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์ (live attenuated vaccine) เป็นวัคซีนที่ผลิตขึ้นโดยใช้เชื้อโรคที่ถูกทำให้อ่อนฤทธิ์ลงจนไม่สามารถก่อเกิดโรคได้ แต่เพียงพอที่จะกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกายได้ ได้แก่ วัคซีนโปลิโอชนิดกิน วัคซีนรวมหัด-หัดเยอรมัน-คางทูม วัคซีนอีสุกอีใส วัคซีนวัณโรค วัคซีนไทฟอยด์ชนิดรับประทาน วัคซีนโรต้า วัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิดพ่นจมูก และเมื่อให้เข้าไปในร่างกายจะไม่แสดงปฏิกิริยาทันที

3.วัคซีนประเภทท็อกซอยด์ (toxoid) เป็นวัคซีนที่ผลิตโดยการนำพิษของจุลินทรีย์หรือสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กไม่สามารถมองด้วยตาเปล่า ที่เป็นส่วนสำคัญในการก่อโรคมาทำให้หมดฤทธิ์แต่ยังสามารถกระตุ้นให้เกิดภูมิคุ้มกันโรคได้ เช่น วัคซีนคอตีบ และวัคซีนบาดทะยัก เมื่อฉีดเข้าไปแล้วส่วนใหญ่จะมีไข้หรือปฏิกิริยาเฉพาะที่เล็กน้อย

        การฉีดวัคซีนเป็นการป้องกันและช่วยลดความเสี่ยงที่จะเกิดโรคร้ายกับเด็กและผู้ใหญ่ โดยในวัยเด็กการฉีดวัคซีนจะเป็นการฉีดเพื่อให้รู้จักเชื้อนั้นและสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อนั้นขึ้นมา เมื่อเกิดการติดเชื้อ ร่างกายก็จะส่งภูมิคุ้มกันมายับยั้งเชื้อนั้นได้ทันท่วงที ส่วนในผู้ใหญ่อาจจะเคยได้รับเชื้อนั้นแล้ว แต่ภูมิคุ้นกันในร่างกายอาจจะลดลงเมื่ออายุเพิ่มมากขึ้นหรืออาจจะเป็นเพราะได้รับเชื้อชนิดใหม่ทำให้ระบบภูมิคุ้มกันเดิมของเราไม่รู้จักเชื้อนั้น จึงต้องมีการกระตุ้นด้วยการฉีดวัคซีน ดังนั้นการฉีดวัคซีนจึงมีความสำคัญมากกับพวกเราทั้งวัยเด็กและผู้ใหญ่

ผู้เขียน นางสาวอธิตญา ดวงงาม

ที่มา :

1.http://guruvaccine.com/%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%84%E0%B8%8B%E0%B8%B5%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%B7%E0%
B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B9%84%E0%B8%A3/

2.https://www.gj.mahidol.ac.th/main/knowledge-2/what-is-vaccine/

3.http://guruvaccine.com/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%A0%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%84%E0%B8%8B
%E0%B8%B5%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%95/

4.https://www.vaccines.gov/basics/types

5.https://sukumvithospital.com/content.php?id=193

6.https://www.siamhealth.net/public_html/Disease/infectious/microb.html