“กองมูล” สมเสร็จ, ขุมทรัพย์แห่งป่าอเมซอน

Lucas Paolucciนักนิเวศวิทยา สถาบันวิจัยสิ่งแวดล้อมอเมซอน ประเทศบราซิล (Amazon Environmental Research Institute in Brazil) เผยข้อมูลว่า กองมูลของสมเสร็จอเมริกา ใต้ (Tapirusterrestris)

เป็นกุญแจสำคัญในการฟื้นฟูป่าอเมซอน หลังผืนป่ามีสภาพเสื่อมโทรม

ป่าอเมซอนเป็นผืนป่าฝนที่อุดมสมบูรณ์ พื้นที่ประมาณ 18% ของผืนป่าซึ่งมีขนาดใกล้เคียงกับพื้นที่ภาคเหนือ ภาคกลาง และภาคตะวันออกของประเทศไทยรวมกันได้รับผลกระทบมาตลอดเป็นระยะเวลากว่า40 ปี

เช่น ต้นไม้ถูกตัด ถูกบุกรุกเพื่อการทำฟาร์ม และการเลี้ยงปศุสัตว์ หรือแม้ไม่มีการบุกรุกจากมนุษย์ ผืนป่าแห่งนี้ก็มักจะเกิดไฟป่าอยู่บ่อยครั้งซึ่งเหตุการณ์ที่ได้รับผลกระทบหนักที่สุดของป่าอเมซอนคือเหตุการณ์ไฟไหม้ป่า

ในช่วง 4 เดือนแรกของปี พ.ศ. 2563 นี่เองการฟื้นฟูผืนป่าจึงเป็นสิ่งที่ต้องคำนึงถึงและน่าสนใจว่ามีแนวทางใดบ้าง Lucas Paolucciและทีมได้เริ่มทำการศึกษาสิ่งแวดล้อมภายในป่าอเมซอนตั้งแต่ปี พ.ศ. 2559ซึ่งปัจจุบัน

ยังคงศึกษาอยู่ได้เปิดเผยข้อมูลที่น่าสนใจว่า กองมูลของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมพื้นถิ่นอย่างสมเสร็จอเมริกาใต้ นี่เองเป็นกุญแจสำคัญในการช่วยฟื้นฟูป่าให้เป็นสภาพเดิม เพียงแค่มันออกหากินและถ่ายมูลเท่านั้น เนื่องจากสมเสร็จ

สามารถกินพืช ผลไม้ทั้งเล็กทั้งใหญ่มากกว่า 300 ชนิด และมันยังสามารถออกหากินได้ตลอดทั้งป่า มันจึงถ่ายมูลอยู่ทั่วผืนป่าอีกด้วยทำให้กองมูลของมันที่เต็มไปด้วยเมล็ดพืชต่างๆ กระจายพันธุ์ไปได้อย่างทั่วถึง โดยเฉพาะ

เมล็ดพืชขนาดใหญ่อย่างต้น Mess Apple(Belluciagrossularioides)ที่เมล็ดของมันใหญ่เกินกว่าจะผ่านระบบทางเดินอาหารของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็กชนิดอื่นๆ และออกมาพร้อมกับมูลได้นอกเหนือจากนั้น

เมื่อสมเสร็จถ่ายมูลไว้ทั่วแล้ว ผืนป่าแห่งนี้ก็มีตัวช่วยอย่างเจ้าด้วงมูลสัตว์ (วงค์ย่อย Scarabaeoidea)ในการกระจายพันธุ์ไม้อีกด้วย โดยมันจะปั้นบางชิ้นส่วนของกองมูลเป็นก้อนกลม แล้วกลิ้งไปฝังไว้ใต้ดินไว้สำหรับแทะในภายหลัง

อย่างไรก็ตาม แม้สมเสร็จจะเปรียบเหมือนคนสวนในป่าที่ช่วยกระจายเมล็ดพันธุ์พืช แต่ในป่าอเมซอนมีสมเสร็จเพียงชนิดเดียวเท่านั้น ซึ่งประชากรของมันมีแนวโน้มลดลง เนื่องจากการถูกล่า และการลดลงของแหล่งหาอาหาร ซึ่งIUCN

หรือ สหภาพระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติให้สถานะสมเสร็จอเมริกาใต้เป็นสัตว์เสี่ยงสูญพันธุ์แล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2561ดังนั้นความหวังของป่าอเมซอน เห็นทีว่าจะฝากไว้กับสมเสร็จอเมริกาใต้แต่เพียงผู้เดียวไม่ได้เหล่านักวิจัย

และผู้ที่เกี่ยวข้องจะมีแนวทางการอนุรักษ์พันธุ์สมเสร็จอเมริกาใต้ เพื่อผลิตขุมทรัพย์ให้กับป่าอเมซอนต่อไปอย่างไร ยังเป็นเรื่องที่ต้องติดตามต่อไปในอนาคต

ผู้เขียน เพชรกวินท์ เนื่องสมศรี

ที่มาของแหล่งข้อมูล 
Robby Berman. 14 May 2020. The future of the Amazon may depend on tapir poop. https://bigthink.com/surprising-science/tapir-poop?rebelltitem=3#rebelltitem3. วันสืบค้น 18 พ.ค. 63
Gloria Dickie. 12 May 2020. Tapirs may be key to reviving the Amazon. All they need to do is poop.https://www.sciencenews.org/article/tapirs-poop-may-be-key-reviving-amazon-rainforest. วันสืบค้น 18 พ.ค. 63
Lucas Paolucci et al. 2019. Lowland tapirs facilitate seed dispersal in degraded Amazonian forests. Biotropica.51: 245. (doi:10.1111/btp.12627)
IUCN Red List. 2020. Lowland Tapir (Tapirusterrestris) https://www.iucnredlist.org/species/21474/45174127. วันสืบค้น 19 พ.ค. 63